Terbiyeli Davranmak Ne Demek? Bir Genç Yetişkinin Perspektifinden
Ankara’da büyümüş, ekonomi okumuş ve veriyle iç içe bir hayat sürmeye çalışan bir genç olarak, hep şunu düşündüm: “Terbiyeli davranmak ne demek?” Birçok kişi bu kavramı farklı şekillerde tanımlar, ama bana kalırsa, terbiyeli olmak sadece düzgün konuşmak ya da saygılı olmakla sınırlı değil. O, insanın özünde taşıdığı bir şey; başkalarına değer vermek, empati kurmak ve gerektiği zaman doğru tepkiyi verebilmek. Gelin, “terbiyeli davranmak” üzerine biraz daha derinleşelim, hem gözlemlerimden hem de verilerden yola çıkarak.
Çocukluk Yılları ve İlk Öğrenilen Dersler
Çocukken, annem hep şöyle derdi: “Büyüdüğünde insanlar seni değil, nasıl davrandığını hatırlayacak.” Küçükken, bu sözlerin anlamını tam kavrayamadım. Bir yandan, elbette kibar olmanın önemli olduğunu biliyordum. Ama bir çocuk için “terbiyeli olmak” demek, sadece başkalarına karşı nazik olmak anlamına geliyordu. Ama zamanla fark ettim ki, insan ilişkilerindeki “terbiye” birden fazla katmandan oluşuyor.
Örneğin, mahalledeki bakkal amca, bizimle konuşurken sesini yükseltmeden her zaman tebessüm ederdi. Hani o gülümsemeler vardır ya, seni kendin gibi hissettirir. İşte terbiyeli olmak, bu tür küçük ama değerli davranışlarla başlar. Bakkal amcanın da en büyük özelliği, kimseyi kırmamasıydı. O zamanlar, insanlara nasıl davranılması gerektiğini öğrendim, ama büyüdükçe bunun sadece güleryüzlü olmakla ilgili olmadığını fark ettim.
İş Hayatında Terbiyeli Davranmak: Saygıdan Empatiye
Üniversiteyi bitirip işe girmeye başladığımda, iş dünyasında terbiyeli olmanın ne kadar önemli olduğunu daha net bir şekilde gördüm. Özellikle ekonomi okuduğum için, bazen insanlar sadece “veri”yi ya da “sonuçları” önemseyebiliyor. Ama bir sunumda, ya da bir toplantıda, sözünü kesmek, üstten bakarak konuşmak, insanı hızlıca dışlayabiliyor. İşte burada, terbiyeli davranmanın ne kadar kritik olduğunu daha iyi anladım.
Veriler gösteriyor ki, işyerinde saygılı ve empatik davranan kişiler, takımlarını daha verimli hale getiriyorlar. 2019’da yapılan bir araştırmaya göre, duygusal zekâ ve empati ile yüksek iş performansı arasında güçlü bir ilişki bulunmuş. İnsanlar sadece işleriyle değil, onları nasıl bir tutumla yürüttükleriyle de değerlendiriliyor. Yani, sadece işleri doğru yapmak değil, onları nasıl sunduğun ve karşındaki kişiye nasıl değer verdiğin önemli.
Bunun bir örneğini anlatayım. Bir gün, ofiste çok sıkı bir teslim tarihim vardı. Aynı zamanda, takım arkadaşımın kişisel bir sorunu vardı ve morali oldukça bozuktu. O anda, benden önce teslimat yapmam gerekse de, ona yardımcı olmak ve ona zaman ayırmak istedim. Çünkü aslında işler sadece bireysel değil, kolektif bir çaba gerektiriyordu. O anda empati ve anlayış göstermek, sadece insani bir davranış değildi; aynı zamanda takımı bir arada tutmanın da yolu oldu.
Terbiyeli Davranmak: Sosyal Yaşamda Ne Anlama Geliyor?
Günümüz dünyasında, sosyal medya ve dijital iletişimle birlikte, “terbiyeli olmak” bambaşka bir boyut kazandı. Artık insanlar yüz yüze görüşmekten çok, sanal ortamda etkileşimde bulunuyorlar. Ancak dijital ortamda terbiyeli olmak, çoğu zaman unutuluyor. Eleştiri ve tartışmalar daha sertleşiyor, bazen saygı sınırları zorlanabiliyor. Bir yazımda da “İnternetteki davranışlarımız, gerçek dünyadaki terbiye anlayışımızı yansıtmalı” diyordum.
Dijital dünyada terbiyeli olmak demek, başkalarına zarar vermemek, gereksiz yere saldırgan ya da küçümseyici olmamak anlamına gelir. İnsanlar, bazen internetin anonimliğiyle kendilerini daha özgür hissedip, başkalarına zarar verebiliyor. Ancak bir yazı, bir yorum bile, başka bir insanı derinden etkileyebilir. Bu yüzden dijital dünyada da eğitici ve yapıcı olmak gerekiyor.
Verilerle Terbiyeli Davranmanın Önemi
İstatistiklere baktığımızda, saygılı ve terbiyeli davranan kişilerin daha uzun süreli ve başarılı ilişkiler kurduğunu görebiliyoruz. 2020’de yapılan bir araştırmada, işyerindeki saygılı davranışların çalışanların iş tatminini yüzde 45 oranında artırdığı belirtilmiş. Terbiyeli davranmak sadece insanları iyi hissettirmekle kalmıyor, aynı zamanda iş dünyasında verimliliği ve başarıyı da artırıyor. İnsanlar, kendilerini değerli hissettikleri ortamlarda daha üretken oluyorlar.
Bir başka ilginç veri ise, 2019 yılında yapılan bir çalışmadan geliyor. Araştırmalar, sosyal ilişkilerde empati ve terbiyeli davranışların, bireylerin stres seviyelerini azaltarak yaşam kalitelerini yükselttiğini gösteriyor. Yani terbiyeli olmak sadece başkalarına değil, bize de fayda sağlıyor.
Sonuç Olarak
Terbiyeli davranmak, aslında hayatın her anında, her ilişkide ve her ortamda bir insanın kendini doğru şekilde ifade etme biçimidir. Sadece kibarlık ya da yüzeysel davranışlardan ibaret değildir. Empati, saygı, ve anlayış ile harmanlanmış bir tutumdur. Hem kişisel hem de profesyonel yaşamda insanlara değer vererek, birlikte daha sağlıklı ilişkiler kurmak mümkündür.
Günümüzde, dijital dünyada bile bu değerlerin korunması, gerçek dünyada olduğu kadar önemli. İnsanları sadece verileriyle değil, davranışlarıyla da anlamalı ve onlara uygun şekilde yaklaşmalıyız.